فرایند «باهم آیی» در شعر سبک آذربایجانی

Authors

نرگس اسکویی

abstract

«باهم آیی» در کلام ادبی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام در دو محور هم نشینی و جانشینی است. در زبان عادی و رسمی، باهم آیی، یکی از شروط لازم برای انسجام و معنی دار بودن کلام است، امّا در زبان ادبی، انواع خلّاقیّت ها و ابتکارات زیبایی شناختی است که منجر به ظهور انواع باهم آیی ها در سخن می شود. بدین جهت، انواع و دایرۀ باهم آیی ها در زبان ادبی بسیار گسترده تر و متنوّع تر از باهم آیی ها در زبان عادی است. یکی از مهمّ ترین و پربسامدترین مختصّات سطح زبانی و ادبی شعر سبک آذربایجانی، وجود تناسب و ارتباطات گسترده در شبکة کلمات و تصاویر و آواها و مفاهیم به کار رفته در هر بیت است. این مقاله، انواع باهم آیی ها را در شعر شاعران شاخص سبک آذربایجانی (خاقانی، نظامی، فلکی، مجیرالدّین، مهستی) بازجسته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فرایند «باهم‌آیی» در شعر سبک آذربایجانی

«باهم‌آیی» در کلام ادبی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام در دو محور هم‌نشینی و جانشینی است. در زبان عادی و رسمی، باهم‌آیی، یکی از شروط لازم برای انسجام و معنی‌دار بودن کلام است، امّا در زبان ادبی، انواع خلّاقیّت‌ها و ابتکارات زیبایی‌شناختی است که منجر به ظهور انواع باهم‌آیی‌ها در سخن می‌شود. بدین جهت، انواع و دایرۀ باهم‌‌آیی‌ها در زبان ادبی بسیار گسترده‌تر و متنوّع‌تر ...

full text

متناقض‌نما در شعر سبک آذربایجانی

یکی از جذّاب‌ترین مباحث زیبایی‌شناسی متن، بحث پارادوکس یا متناقض‌نماست. بهره‌گیری از این شگرد، از عالی‌ترین شیوه‌های آشنایی‌زدایی هنری به ‌شمار می‌رود که موجب دور شدن کلام از حالت عادی و برجسته‌سازی و اثرگذاری چشمگیر بر مخاطب می‌گردد. در شعر سبک آذربایجانی این ارائه بسامدی قابل توجّه و اثرگذار دارد. پارادوکس با قرار گرفتن در قالب صور خیالی چون تشبیه، استعاره، تشخیص و کنایه از پیچیدگی و ابهام نخست...

full text

باهم آیی واژگانی در حرزیّات صحیفه‌ی رضویه

کلام معصومان علیهم السلام منبع سرشاری از حکمت، معرفت و ادب تعلیمی است که از ظرفیت لفظی ومعنایی بالایی برخوردار است. یکی از مهمترین بخش­های صحیفه رضویه، «حرزیات» امام رضا (ع)  است که علاوه بر معارف والا و ارزشمند، از نظر انسجام واژگانی در حدّ اعلاست. در این مقاله سعی شده است در راستای کشف معانی نهفته در حرزیات این صحیفه وزین، مسأله‌ی باهم آیی واژگان بررسی و تحلیل گردد. نگارنده ابتدا با استفاده ا...

full text

مضمون‌سازی با برخی احجار کریمه در شعر شاعران سبک آذربایجانی

یکی از ویژگی‌ها و اختصاصات مهم شعری سبک شاعران آذربایجانی و ارّان کاربرد اصطلاحات و مضامین علمی و کمک‌گرفتن از آن‌ها برای مضمون‌سازی است؛ چنان‌که بیشترین مضامین و اصطلاحات علومی، مانند نجوم، طبّ، گیاه‌شناسی، داروشناسی، در آثار شاعران این سبک دیده می‌شود. در این مقاله، اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته‌شده با برخی احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، درّ، عقیق، لعل، و یاقوت) بررسی شده و مسائل ...

full text

انقلابی در برابر مدح در شعر سبک آذربایجانی

قصاید مدحی، با ساختار و جهان ‌­بینی مشابه، رایج‌ترین شکل شعر در سبک خراسانی را تشکیل می‌دهد، اما سبک دوره‌ای بعدی، یعنی سبک عراقی، بیشتر با غزل و مضامین تغزّلی عرفانی شناخته می‌شود. پیگیری منشا و کیفیت این تغییر نیازمند تحقیقیات تاریخی و ادبی است که این مقاله به شیوه ی تحقیق ساختارگرایانه و نیز تحلیل محتوا آن را دستور کار خود قرار داده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، شاعران سبک آذربایجانی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
ادب فارسی

Publisher: دانشگاه تهران

ISSN 9262ـ2251

volume 4

issue 1 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023